Green labelled buildings: The new prime for the Greek property market?

ULI Greece & Cyprus Sustainability Council organized a site visit and panel discussion event entitled “Green labelled buildings: the new prime for the Greek property market?” The event took place on Thursday 23rd November at the recently renovated building of OTE Estate at Kerameikos. The building hosts a contact centre of Cosmote e-Value and has been certified with LEED Gold. The event included a presentation of the renovated building and a relevant panel discussion with major stakeholders of the national real estate industry.

Tassos Kotzanastassis, Chair of ULI Greece and Cyprus and Managing Director of 8G Capital Partners opened the event, highlighting the significance of sustainability on commercial real estate investments. Mr Kotzanastassis referenced the Australian case, where the real estate market totally adjusted to develop top-quality buildings following the introduction of mandatory requirements by the government in its office space selection criteria demanding high operational in use ratings. The building occupier, Cosmote e-Value, together with the landlord, OTE Estate, then presented the renovated buildings focusing on technical issues leading to increased occupants productivity and better performance in use. Subsequently, the participants had the opportunity to visit the building spaces and experience first-hand the working environment.

The site tour was followed by the panel discussion. Ioannis Orfanos, Head of the ULI Greece & Cyprus Sustainability Council and Director of Green Value Associates, introduced the panel participants with a short presentation on the status of the Greek building stock. Mr Orfanos highlighted that Greek buildings are not resilient enough and are exposed to climate change risks and extreme weather conditions. He also referenced public data to showcase the poor energy performance of the existing building stock and hence the great potential for energy efficiency upgrades similar to the one of OTE Estate building.

The panel discussion was moderated by Charalampos Giannikopoulos, Managing Director of DCarbon, who kick-started the discussion with a very interesting and targeted presentation. Using an interactive technique, Mr Giannikopoulos analysed the Greek real estate market in terms of its sustainability credentials and provided insights on the current global “green” building trends on standalone assets certified with LEED or BREEAM and also on portfolios included in GRESB ratings.

The panel consisted of the following distinguished experts:

• Ms Natalia Strafti, COO, Grivalia Properties REIC,
• Ms Olga Itsiou, Technical Director,Dimand
• Mr George Taboureas, Technical Director, ΟΤΕ Estate.

Mr Giannikopoulos explained that the selection of the speakers was intentional. It was driven by their leading role and also of that of their respective organisations in promoting, operating and investing in green labelled buildings in Greece. The speakers brought significant expertise in all key aspects of real estate asset management and thus, the panel discussion focused on the major challenges of the green labelled buildings market as well as on the adaptation of the local market to international requirements.

In particular, the panel discussed the opportunity in regard to attracting sophisticated and institutional international investment capital that prioritizes investments in real estate companies and REICs owing and managing green property portfolios and assets to mitigate climate, environmental, governance and regulatory risks and also because of their commercial viability. Such decisions are driven by the attractiveness of the green buildings to large and credit-worthy corporate occupiers due to the increased levels of health and well-being conditions for the occupants resulting in increased productivity levels and reduced absenteeism. In fact, the evolution of the green building pricing has already occurred and the “green” ROI has been fully incorporated into the process of real estate development.

Finally, the panel discussed that it is important to attract in the near future other large and reliable national and regional real estate investment and development players, who will also act as green advocates (like the organisations represented in the panel) in this local market transformation process, especially if they are involved in landmark large scale real estate projects in Greece.

Το ULI Greece & Cyprus Sustainability Council διοργάνωσε την Πέμπτη 23/11 τη θεματική εκδήλωση “Green labelled buildings: the new prime for the Greek property market?” στο προσφάτως ανακαινισμένο κτήριο της ΟΤΕ Estate στον Κεραμεικό, το οποίο πιστοποιήθηκε με LEED Gold και χρησιμοποιείται ως contact center από την Cosmote e-Value. Η εκδήλωση αφορούσε παρουσίαση-επίσκεψη στο ανακαινισμένο κτήριο και σχετική θεματική συζήτηση πάνελ με σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής κτηματαγοράς.

Την εκδήλωση άνοιξε ο Τάσος Κοτζαναστάσης, Chair του ULI Greece & Cyprus και Managing Director της 8G Capital Partners, o οποίος τόνισε τη σημαντικότητα της αειφορίας στις επενδύσεις στα εμπορικά ακίνητα, αναφέροντας χαρακτηριστικά το παράδειγμα της Αυστραλίας, όπου η κτηματαγορά μεταμορφώθηκε και ανέπτυξε ένα εξαιρετικά ποιοτικό απόθεμα κτηρίων μετά την εισαγωγή υποχρεωτικών κριτηρίων επιλογής γραφειακών χώρων από την κυβέρνηση που βασίζονταν στην πιστοποιημένη υψηλή ενεργειακή αποδοτικότητα και αειφορία. Στη συνέχεια, ακολούθησε η παρουσίαση του κτηρίου από τον χρήστη, τη Cosmote e-Value, αλλά και τον ιδιοκτήτη, την OTE Estate. H παρουσίαση εστίασε στα τεχνικά θέματα ανακατασκευής και των σχετικών ενεργειών αλλά και στα θέματα αύξησης παραγωγικότητας και βέλτιστης χρήσης. Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν τους χώρους του κτηρίου και να βιώσουν σε πραγματικό χρόνο τον εργασιακό χώρο.

Την περιήγηση ακολούθησε συζήτηση πάνελ. Ο Γιάννης Ορφανός, επικεφαλής του ULI Greece & Cyprus Sustainability Council και Διευθυντής Ανάπτυξης της Green Value Associates, προλόγισε το συντονιστή και τους συμμετέχοντες του πάνελ με μια σύντομη παρουσίαση σχετική με την κατάσταση του ελληνικού κτηριακού δυναμικού. O κος Ορφανός τόνισε ότι τα ελληνικά κτήρια δεν είναι ανθεκτικά σε απότομες αλλαγές κλιματολογικών συνθηκών και στα ακραία καιρικά φαινόμενα με αποτέλεσμα οι πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα να τα βρίσκoυν εκτεθειμένα. Επίσης, παρουσίασε δημόσια στοιχεία που δείχνουν την κακή ενεργειακή αποδοτικότητα των υπαρχόντων κτηρίων και τη μεγάλη δυνατότητα τους να εξοικονομήσουν ενέργεια και να βελτιωθούν, όπως έγινε με την ανακαίνιση του κτηρίου της OTE Estates που φιλοξένησε την εκδήλωση.

Η συζήτηση του πάνελ συντονίστηκε από τον Χαράλαμπο Γιαννικόπουλο, Γενικό Διευθυντή της DCarbon, ο οποίος ξεκίνησε με μια πολύ ενδιαφέρουσα και στοχευμένη εισήγηση. Μέσω μιας διαδραστικής παρουσίασης, ανέλυσε την κατάσταση της ελληνικής αγοράς αναφορικά με τη δυναμική των αειφορικών πιστοποιήσεων των ακινήτων και παρουσίασε τις τρέχουσες τάσεις με στατιστικά στοιχεία της παγκόσμιας αγοράς των “πράσινων” χαρτοφυλακίων ακινήτων που έχουν πιστοποιηθεί με LEED ή BREEAM και συμμετέχουν στις αναφορές του GRESB.

Στη συζήτηση πάνελ συμμετείχαν:

• Γενική Διευθύντρια Εργασιών της Grivalia Properties,
• η Όλγα Ίτσιου, Τεχνική Διευθύντρια της Dimand,
• ο Γιώργος Ταμπουρέας, Τεχνικός Διευθυντής της ΟΤΕ Estate.

Ο κος Γιαννικόπουλος αρχικά εξήγησε, ότι η επιλογή των ομιλητών του πάνελ δεν έγινε τυχαία αλλά λόγω του ηγετικού ρόλου τους αλλά και των εταιρειών τους στην προώθηση πιστοποιημένων επενδυτικών και εταιρικών έργων αειφορίας στην εγχώρια αγορά θεσμικών ακινήτων. Προσέθεσε επίσης ότι οι ομιλητές φέρουν μεγάλη εμπειρία σε διαφορετικές πτυχές των έργων ανάπτυξής και πιστοποίησης «πράσινων» κτηρίων και συγκεκριμένα στους τομείς της επένδυσης, της ανάπτυξης και της χρήσης αντίστοιχα. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, αναδείχθηκαν κρίσιμα ζητήματα της αγοράς των αειφορικών πιστοποιημένων ακινήτων, όπως οι προκλήσεις που παρουσιάζουν τέτοιες διαδικασίες και η προσαρμογή της ελληνικής αγοράς στις νέες διεθνείς απαιτήσεις.

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν οι νέες ευκαιρίες που παρουσιάζονται για προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων που κατά προτεραιότητα τοποθετούνται σε αειφορικά ακίνητα και διαχειριστές αντίστοιχων χαρτοφυλακίων με στόχο την άμβλυνση του επιχειρηματικού κινδύνου αλλά και την εμπορική ανθεκτικότητα τους. Κοινός παρονομαστής τέτοιων επιλογών προκύπτει ότι είναι η μεγαλύτερη εμπορική ζήτηση που παρουσιάζουν τέτοια ακίνητα από χρήστες λόγω της αυταπόδεικτης τάσης που θέλει αυξημένα επίπεδα υγείας και ευεξίας για τους χρήστες και ως αποτέλεσμα βελτιωμένα επίπεδα παραγωγικότητας στους εργαζόμενους που δουλεύουν μέσα σε αυτά. Κοινός τόπος ήταν επίσης η παραδοχή ότι πλέον έχει ενσωματωθεί και ο δείκτης της “πράσινης” απόδοσης κατά την ανάπτυξη και αξιοποίηση ακινήτων (the evolution of the green building ROI). Τελός, συζητήθηκε η δυνατότητα προσέλκυσης και άλλων αξιόπιστων παραγόντων της αγοράς και εγχώριων επενδυτών που θα δράσουν ως υποστηρικτές αειφορίας (green advocates) σε μεγάλα έργα ανάπτυξης ακινήτων στην Ελλάδα.